Жаңалықтар

Желілік “Абай мектептерінің” 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2020 жылғы «27» қарашадағы
№ 496 бұйрығына 7-қосымша

 

Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрінің

2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 192-1 қосымша

 

Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік «Абай мектептерінің» 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)

1-тарау. Жалпы ережелер

  1. Оқу бағдарламасы «Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы
    № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
  2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – мемлекеттік тілді қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, шығармашылыққа үйрету, ең бастысы, орта мектепке сай лингвистикалық білім беру.
  3. «Қазақ тілі» оқу пәнін тереңдетіп оқытудың негізгі міндеттері:

1) қазақ тілін Қазақстан Республикасының аумағында қоғамның барлық салаларында еркін қолдана білуі үшін білім алушының коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, еркін сөйлеуге және сауатты жазуға үйрету;

2) мәтіннің типтерін, стилін, жанрын тану үшін мәтінді құрайтын барлық тілдік құралдарды, синтаксистік құрылымдарды, лексикалық бірліктерді, сөздің дыбыстық және морфемдік құрамын тануға үйрету;

3) ауызша және жазбаша мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру үшін орфоэпия және орфография нормаларын білу, сөйлеу мәдениетін және шешендік өнерді меңгеру, түрлі стильдер мен жанрларда мәтінтудырудың әдіс-тәсілдерін жетілдіру;

4) мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды синтез, анализ жасау, бағалау дағыларын қалыптастыру.

2-тарау. «Қазақ тілі» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

  1. «Қазақ тілі» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1) 5-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

2) 6-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында –  102 сағат;

3) 7-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

4) 8-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;

5) 9-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат.

Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі «Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді.

  1. Оқу мақсаттары қазақ тілін ғылыми пән ретінде оқитын білім алушыларға мәтінтану мен мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру арқылы өмірге қажет функционалды білім беруді көздейді. Мұның өзі орта мектеп деңгейіне сай лингвистикалық білім алуға негізделеді.

Оқу мазмұны 3 бөлімнен тұрады:

1) мәтінтану:тыңдау және оқу арқылы мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ойды таба білу, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу, әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпаратты алумен қатар, мәтіннің стилі мен жанрын, мәтіннің типтерін және әр типке тиісті қолданылатын тілдік құралдарын ажырата білуден тұрады;

2) мәтінтудыру:мәтіннің мазмұнын айту кезінде орфоэпиялық нормаларды сақтаудан бастап, тіл мәдениетінің талаптарын орындай отырып, шешен сөйлеу деңгейіне жетуді көздейді. Орфографияжәне пунктуация талаптарын сақтай отырып, барлық стильдер мен жанрларда мәтін жаза алу арқылы мәтінтудыру дағдысын жетілдіруді көздейді;

3) әдеби тіл нормалары: айту және жазу әрекеті кезінде лексика-грамматикалық нормаларды, оның ережелерін және ерекшеліктерін қатаң сақтауды үйретуді көздейді.

  1. «Мәтінтану»бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) мәтіннің мазмұнын тану;

2) мәтіннің стилі мен жанрын тану.

  1. «Мәтінтудыру» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде мәтінтудыру;

2) ауызекі және көркем әдебиет стилінде ауызша сөйлеу;

3) ресми стильде мәтінтудыру, сөйлеу;

4) публицистикалық стильде мәтінтудыру, сөйлеу;

5) ғылыми стильде мәтінтудыру, сөйлеу.

  1. «Әдеби тіл нормаларын сақтау» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) лексика-грамматикалық норма;

2) орфографиялық норма;

3) орфоэпиялық норма;

4) пунктуациялық норма.

  1. 5-сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінің базалық білім мазмұны:

1) мәтінтану:

оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну; мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу; мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану; ауызекі сөйлеу стиліне тән  тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;

2) мәтінтудыру:

әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін  сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу; өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру; әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу;

3) әдеби тіл нормаларын сақтау:

лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздердің түрленуін анықтау; сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау; сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау;

айтылым-жазылым нормалары:

орфографиялық норма: әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу;

пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу;

орфоэпиялық норма: сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау.

  1. 6-сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінің базалық білім мазмұны:

1) мәтінтану:

оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған  нақтылау сұрақтарын құрастыру; мәтін құрылымын анықтау; мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру; көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу; ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу; көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;

2) мәтінтудыру:

Әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу; тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту; көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу; түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру;

3) әдеби тіл нормаларын сақтау:

лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздер мен есімдіктің түрленуін (септеу) анықтау; сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау; сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.

Айтылым-жазылым нормалары:

орфографиялық норма:есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау;

пунктуациялық норма: үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу;

орфоэпиялық норма: түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау.

  1. 7-сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінің базалық білім мазмұны:

1) мәтінтану:

оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; мәтіннің қарым-қатынас формасын

ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау; көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру; публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу; публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;

2) мәтінтудыру:

әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру; тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу; ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау;

3) әдеби тіл нормаларын сақтау:

лексика-грамматикалық норма: атауыш және көмекші сөздерді ажырату; етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану; сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау; сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.

Айтылым-жазылым нормалары:

орфографиялық норма:буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу;

пунктуациялық норма: сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;

орфоэпиялық норма: сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану;

  1. 8-сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінің базалық білім мазмұны:

1) мәтінтану:

оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу; тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру; тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу; ресми стильге тән жанрларды ажырата білу; ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;

2) мәтінтудыру:

берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру; автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру; берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау;

3) әдеби тіл нормаларын сақтау:

лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату; сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану; сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау; сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу; етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу; сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.

Айтылым-жазылым нормалары:

орфографиялық норма:дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі;

пунктуациялық норма: сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;

орфоэпиялық норма: сөйлеу ішіндегі, сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау.

  1. 9-сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінің базалық білім мазмұны:

1) мәтінтану:

белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру; мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық);мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау;проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру; мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату;ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану;

2) мәтінтудыру:

берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру; сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу; көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма
өнерін, ділмарлықты жетілдіру; берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу;

терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау;

3) әдеби тіл нормаларын сақтау:

лексика-грамматикалық норма: сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату; грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату; мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу; сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау.

Айтылым-жазылым нормалары:

орфографиялық норма: кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;

пунктуациялық норма: тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу;

орфоэпиялық норма: сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру.

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі

 Бағдарламада оқыту мақсаттарысан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшіншісандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік номерін көрсетеді. 5.1.2.1 кодында: «5» – сынып, «1.2» – бөлім мен бөлімше,

  1. «1» – оқыту мақсатының реттік саны.
  2. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.

 

1) мәтінтану:
Білім алушылар:
  5-сынып 6-сынып 7-сынып 8-сынып 9-сынып
1. Мәтіннің мазмұнын тану 5.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау 6.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау 7.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу 8.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу 9.1.1.1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу
5.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру 6.1.1.2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған  нақтылау сұрақтарын құрастыру 7.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру 8.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру 9.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру
5.1.1.3  мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру 6.1.1.3 мәтін құрылымын анықтау 7.1.1.3 мәтіннің қарым-қатынас формасы ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік) 8.1.1.3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау 9.1.1.3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық)
5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау 6.1.1.4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау 7.1.1.4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау 8.1.1.4 мәтіннің коммуника циялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау 9.1.1.4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау
5.1.1.5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну 6.1.1.5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру 7.1.1.5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау 8.1.1.5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау 9.1.1.5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту
2. Мәтіннің стилі мен жанрын тану 5.1.2.1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу 6.1.2.1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу 7.1.2.1 көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру 8.1.2.1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу 9.1.2.1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру
5.1.2.2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану 6.1.2.2 ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу 7.1.2.2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу 8.1.2.2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу 9.1.2.2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату
5.1.2.3 ауызекі сөйлеу стиліне тән  тілдік ерекшеліктерді тану және талдау 6.1.2.3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау 7.1.2.3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау 8.1.2.3 ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау 9.1.2.3 ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану
2) мәтінтудыру:
1) Көр кем әдебиет және ауызекі сөйлеу стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдірУ 5.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу 6.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу 7.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру 8.2.1.1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу 9.2.1.1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру
5.2.1.2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін  сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру 6.2.1.2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап, берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу 7.2.1.2 бейнебаян желісіне сүйеніп, оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру 8.2.1.2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру 9.2.1.2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру  
5.2.1.3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау 6.2.1.3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру 7.2.1.3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану 8.2.1.3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау 9.2.1.3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру
2) Ресми іс-қағаздар стилінде жазылым дағдыларын жетілдіру 5.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу 6.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу 7.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу 8.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу 9.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу
3) Публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру 5.2.3.1 өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту 6.2.3.1 тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту 7.2.3.1 публицистикалық стильге тән  ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру 8.2.3.1 публицистикалық стильге тән  ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру 9.2.3.1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру
5.2.3.2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру 6.2.3.2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу 7.2.3.2 тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу 8.2.3.2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру 9.2.3.2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу
4) Ғылыми стильде айтылым және жазылым дағдыларын жетілдіру 5.2.4.1 әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу 6.2.4.1 түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру 7.2.4.1 ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау 8.2.4.1 берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау 9.2.4.1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау
3) әдеби тіл нормалары:
1) Лексика-грамматикалық норма 5.3.1.1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату 6.3.1.1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату 7.3.1.1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату 8.3.1.1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату 9.3.1.1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату
5.3.1.2 есім сөздердің түрленуін анықтау 6.3.1.2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау 7.3.1.2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану 8.3.1.2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану 9.3.1.2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату
5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау 6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау 7.3.1.3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау 8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау 9.3.1.3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау
5.3.1.4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау 6.3.1.4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау 7.3.1.4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау 8.3.1.4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу 9.3.1.4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу
5.3.1.5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау 6.3.1.5 сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау 7.3.1.5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау 8.3.1.5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу 9.3.1.5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау
5.3.1.6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау 6.3.1.6 сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау 7.3.1.6 сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау 8.3.1.6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау 9.3.1.6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау
2) Айтылым- жазылым нормалары 5.3.2.1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу 6.3.2.1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларыныңорфографиялық нормасын сақтау 7.3.2.1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу 8.3.2.1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі 9.3.2.1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау
5.3.2.2 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатынтыныс белгілерін білу 6.3.2.2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу 7.3.2.2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу 8.3.2.2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу 9.3.2.2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу
5.3.2.3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау 6.3.2.3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау 7.3.2.3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану 8.3.2.3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау 9.3.2.3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру

 

  1. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік “Абай мектептерінің” 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» оқу пәніненжаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық сынып бойынша әр тарауда қамтылуы тиіс оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.
  2. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.

 

Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақтілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік «Абай мектептерінің» 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» оқу пәніненжаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасына қосымша

Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік «Абай мектептерінің» 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)

1) 5-сынып:

 

Лексикалық бөлім Әдеби тіл нормалары Білім алу әрекетінің түрлері Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары
1-тоқсан
1. Заттар
Атаулар әлемі (деректі, дерексіз заттар, кісі есімдері, жер-су атаулары, қоршаған орта, жалпы зат атаулары)

1.1. Зат атаулары. Зат есім. Зат есімнің сұрақтары

1.2 Зат есімнің лексика-семантикалық топтары (дене мүшелері атаулары, кісі есімдері, киім атаулары, мал атаулары, тамақ атаулары, құрылыс атаулары)

1.3 Жанды және жансыз зат есімдер

1.4 Жалпы зат есімдер

1.5  Жалқы зат есімдер

1.6 Антропонимдер

1.7 Топонимдер

1.8 Зат есімнің көптелуі

1.9 Дара және күрделі зат есімдер

Мәтінтану

5.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау;

5.1.1.3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру;

5.1.2.1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу

Мәтінтудыру

5.2.1.1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу;

5.2.1.3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату;

5.3.1.2 есім сөздердің түрленуін анықтау;

5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 5.3.2.2. сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу
2. Дыбыстар
У да шу әлем (табиғи дыбыстар, жасанды дыбыстар, тіл дыбыстары, дыбыс күші)

2.1 Қазақ әліпбиі

2.2 Дыбыс пен әріп

2.3 Дауысты/дауыссыз дыбыстар

2.4 Дауысты дыбыстардың түрлері

2.5 Дауыссыз дыбыстардың түрлері

2.6 Буын және оның түрлері

2.7 Үндестік заңы.

2.8 Буын үндестігі

2.9 Ерін үндестігі

2.10 Дыбыс үндестігі

2.11 Тасымал

 

Мәтінтану

5.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру;

5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау;

5.1.2.2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану

Мәтінтудыру

5.2.1.2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін  сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру;

5.2.3.1 өзін және қоршаған ортаны таныстыру мәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту

Лексика-грамматикалық норма 5.3.1.4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау
    Айтылым-жазылым нормалары 5.3.2.1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жаз
2-тоқсан
3.Заттың белгісі
Халықтан әділ сыншы жоқ (адамның сырт келбеті, мінез-құлқы, қазақ ұғымындағы кей түстердің қасиеті, жылқы атаулары)

3.1 Сын есім. Сын есімнің сұрақтары

3.2 Сын есімнің лексика-семантикалық топтары

3.3 Адамның келбетін сипаттайтын және мінезін білдіретін сөздер

3.4 Дара және күрделі сын есімдер

3.5 Сынның дәрежесі

3.6 Салыстырмалы шырай

3.7 Салыстырмалы шырай емлесі

3.8 Күшейтпелі шырай

3.9 Күшейтпелі шырай емлесі

Мәтінтану

5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау;

5.1.1.5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну;

5.1.2.3 ауызекі сөйлеу стиліне тән  тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру 5.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу
Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату;

5.3.1.2 есім сөздердің түрленуін анықтау;

5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 5.3.2.1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу
4. Заттың саны
Сандар сөйлейді (қазақ ұғымындағы киелі сандар, халық өлшемдері, біз қаншаумыз)

4.1 Сан есім. Дара және күрделі сан есімдер

4.2 Сан есімнің мағыналық топтары

4.3 Есептік сан есім

4.4 Реттік сан есім

4.5 Жинақтық сан есім

4.6 Болжалдық сан есім

4.7 Бөлшектік сан есім

4.8 Топтау сан есім

4.9 Сан есімнің емлесі

Мәтінтану

5.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау;

5.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру;

5.1.2.1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу

Мәтінтудыру

5.2.3.2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру;

5.2.1.3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату;

5.3.1.2 есім сөздердің түрленуін анықтау;

5.3.1.3сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 5.3.2.3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау
3-тоқсан
5. Сөздің мағынасы
Сөздің сырын сөз ашады(сөз туралы мақал-мәтелдер, мәндес, тұлғалас, қарсы мағынадағы сөздер, кірме сөздер)

5.1 Сөздің тура және ауыспалы мағынасы

5.2 Көп мағыналы сөздер

5.3 Омонимдер

5.4 Синонимдер

5.5 Антонимдер

5.6 Сөздік құрамдағы сөздердің қолданылу аясы

5.7 Терминдер

5.8 Кәсіби сөздер

5.9 Кірме сөздер

 

Мәтінтану

5.1.1.3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру;

5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау;

5.1.2.2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану

Мәтінтудыру

5.2.3.1 өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту;

5.2.4.1 әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау;

5.3.1.5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау

6. Әрекет
Қазақтың ұлттық ойындары (көкпар, асық ойнау, бәйге, арқан тарту)

6.1 Етістік

6.2 Дара және күрделі етістіктер

6.3 Болымды және болымсыз етістіктер

6.4 Негізгі және көмекші етістіктер

6.5 Тұйық етістік

6.6 Етістіктің шақтары

6.7 Осы шақ

6.8 Өткен шақ

6.9 Келер шақ

Мәтінтану

5.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру;

5.1.1.5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну;

5.1.2.3 ауызекі сөйлеу стиліне тән  тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

5.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу;

5.2.3.2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату;

5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 5.3.2.1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу
7. Сөйлем
«Пай, пай, пай, киелі неткен жер!» (табиғат- туған анамыз, табиғатпен үндес қазақтың бұрынғы тұрмысы, табиғатты қорғау туралы тыйым сөздер)

7.1 Сөйлем түрлері

7.2 Хабарлы сөйлем

7.3 Сұраулы сөйлем

7.4 Сұраулы сөйлемнің жасалу жолдары

7.5 Лепті сөйлем

7.6 Бұйрықты сөйлем

7.7. Тыныс белгі

7.8 Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілер

7.9 Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілер

 

Мәтінтану

5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау;

5.1.1.5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну;

5.1.2.1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу

Мәтінтудыру

5.2.1.2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін  сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру;

5.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау;

5.3.2.2. сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу

4-тоқсан
8. Күрделі сөздер
Аңызға айналған өлке(еліміздегі белгілі жерлер мен елге тұтқа болған тұлғалар)

8.1 Күрделі сөздердің түрлері

8.2 Біріккен сөздер

8.3 Біріккен сөздердің емлесі

8.4 Қос сөздер

8.5 Қайталама қос сөздер

8.6 Қосарлама қос сөздер

8.7 Қос сөздердің емлесі

8.8 Қысқарған сөздер

8.9 Қысқарған сөздердің емлесі

8.10 Тіркесті сөздер және олардың емлесі

 

Мәтінтану

5.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау;

5.1.2.2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану;

Мәтінтудыру

5.2.1.3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау;

5.2.3.2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау;

5.3.2.3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау

9. Тілдің табиғаты
«Бабам тілі сен қалдың»(әлем тілдері, тілдің, жазудың пайда болуы, тілдің міндеті…)

9.1 Тілдің анықтамасы және қызметі

9.2 Ауызша және жазбаша тіл

9.3 Ауызекі тілге тән белгілер

9.4 Жазудың пайда болуы және дамуы

9.5 Дүние жүзі тілдері

9.6 Ана тілі

9.7 Қазақ тілі және оған туыстас тілдер

9.8 Қазақ тілінің сөз байлығы

Мәтінтану

5.1.1.3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру;

5.1.1.4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау;

5.1.2.3 ауызекі сөйлеу стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

5.2.3.1 өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту;

5.2.4.1әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу

Лексика-грамматикалық норма

5.3.1.5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау;

5.3.1.6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау

2) 6-сынып:

 

Лексикалық бөлім Әдеби тіл нормалары Білім алу әрекетінің түрлері Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары
1-тоқсан
1. Сөз құрамы
Жылдың төрт мезгілі(көктем туады, жаз шығады, күз түседі, қыс келеді …)

1.1 Түбір

1.2 Түбір сөздің түрлері

1.3 Түбірлес сөздер

1.4 Туынды сөз

1.5 Жұрнақ

1.6 Жұрнақтың түрлері

(сөз тудырушы және сөз түрлендіруші жұрнақтар)

1.7 Жалғау

1.8 Жалғаудың түрлері

1.9 Жалғаудың қызметі

 

Мәтінтану

6.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау;

6.1.1.2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған  нақтылау сұрақтарын құрастыру;

6.1.2.1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу;

6.2.1.3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма 6.3.1.3сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау
    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.1есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау
2. Мәтін
«Толғауы тоқсан қызыл тіл» (әдебиет пәнінен өткен көркем мәтіннің түрлі жанрлары…)

2.1 Мәтіннің құрамы

2.2 Мәтіннің түрлері. Әңгімелеу мәтіні

2.3 Сипаттау мәтіні

2.4 Пайымдау мәтіні

2.5 Көркем мәтіннің жанрлары

2.6 Әңгіме

2.7 Өлең

2.8 Повесть

2.9 Роман

2.10 Поэма

Мәтінтану

6.1.1.3 мәтін құрылымын анықтау;

6.1.1.5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру;

6.1.2.2 ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу;

6.2.3.1тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау;

6.3.1.5 сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу
2-тоқсан
3. Сөз байлығы
Он сегіз мың ғалам (ғарыш, күн жүйесі, аспан әлеміне қатысты қазақи түсініктер, мақал-мәтелдер…)

3.1 Сөздік қор және сөздік құрам

3.2 Арнаулы лексика: термин сөздер мен кәсіби сөздер

3.3 Термин сөздердің түрлері

3.4 Төл сөздер және басқа тілден енген сөздер

3.5 Көнерген сөздер

3.6 Жаңа сөздер немесе атаулар

3.7 Жаңа сөздердің (атаулардың) түрлері және жасалу жолдары

3.8 Фразеологизмдер

3.9 Мақал-мәтелдер

3.10 Көп мағыналы сөздер және омонимдер

Мәтінтану

6.1.1.4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау;

6.1.2.3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

6.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу;

6.2.4.1 түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру

Әдеби тіл нормалары

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау;

6.3.1.5 сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау

    Лексика-грамматикалық норма 6.3.2.3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау
4. Зат есімнің сөзжасамдық және грамматикалық сипаты
«Сәлем – сөздің анасы» (жөн сұрасу, бата беру, тілек айту, қоштасу…)

4.1 Зат есімнің жасалуы

4.2 Зат есім тудыратын жұрнақтар

4.3. Зат есімнің түрленуі

4.4 Зат есімдердің жіктелуі

4.5 Зат есімдердің септелуі

4.6 Атау септік

4.7 Ілік септік

4.8 Барыс септік

4.9 Табыс септік

4.10 Жатыс септік

4.11 Шығыс септік

4.12 Көмектес септік

4.13 Зат есімдердің тәуелденуі

Мәтінтану

6.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау;

6.1.2.1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру;

6.2.3.2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау;

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу
3-тоқсан
5. Есімдік
«…Кетігін тап та бар, қалан!» (менің отбасым, әр мамандық иесінің міндеттері, жөн сілтеу, белмегенді сұрау…)

5.1 Есімдік туралы жалпы сипаттама. Есімдіктің мағыналық түрлері

5.2 Жіктеу есімдігі. Жіктеу есімдігінің септелуі (қопармалы септелу)

5.3 Сілтеу есімдігі

5.4 Сұрау есімдігі

5.5 Өздік есімдігі

5.6 Жалпылау есімдігі

5.7 Болымсыздық есімдігі

5.8 Белгісіздік есімдігі

5.9 Есімдіктің сөйлемдегі қызметі және емлесі

Мәтінтану

6.1.1.2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған  нақтылау сұрақтарын құрастыру;

6.1.1.3 мәтін құрылымын анықтау;

6.1.2.2 ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу;

6.2.3.1 тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату;

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларыныңорфографиялық нормасын сақтау
6. Етістіктің түрлері
«Денсаулық – зор байлық» (танымал спортшылар, күн тәртібі, спорт үйірмелері, салауатты өмір салты …)

6.1 Етістіктің етіс түрлері

6.2 Тұйық етістік: септелуі және тәуелденуі

6.3 Етістіктің райлары: ашық рай. Шартты рай

6.4 Бұйрық рай

6.5 Қалау рай

6.6 Есімше

6.7 Көсемше

6.8 Салт, сабақты етістіктер

6.9 Көмекші етістіктер

Мәтінтану

6.1.1.5  әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру;

6.1.2.3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

6.2.1.2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу;

6.2.3.2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау;

6.3.1.4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу
7. Үстеу
Сөйлеудегі анықтық пен дәлдік (көркем әдебиеттен мезгілді, мекенді, мөлшерді, мақсатты дәл, анық білдіретін диалогтар)

7.1 Негізгі және туынды үстеулер

7.2 Үстеудің мағыналық түрлері. Мезгіл үстеуі

7.3Мекен үстеуі

7.4 Сын-қимыл үстеу

7.5 Мөлшер үстеуі

7.6 Күшейткіш үстеу

7.7 Мақсат үстеуі

7.8 Себеп-салдар үстеуі

7.9 Үстеудің сөйлемдегі қызметі және емлесі

Мәтінтану

6.1.1.4  мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау;

6.1.2.1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру;

6.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату;

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау
4-тоқсан
8. Шылау сөздер
Табиғи құбылыстар (жауын неге жауады, найзағай мен кемпірқосақ қайдан пайда болады, табиғи құбылыстар туралы мақалдар …)

8.1 Жалғаулық шылаулар. Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі

8.2 Қарсылықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі

8.3 Талғаулы қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі. Шарттылық қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі

8.4 Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі

8.5 Септеулік шылаулар. Атау септіктегі сөздермен тіркесетін септеуліктер және олардың қызметі

8.6 Барыс септіктегі сөздермен тіркесетін септеуліктер және олардың қызметі

8.7 Шығыс және көмектес септіктегі сөздермен тіркесетін септеуліктер және олардың қызметі

8.8 Демеулік шылаулар және олардың қызметі

8.9 Шылау сөздердің емлесі

Мәтінтану

6.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау;

6.1.1.5әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру;

6.1.2.1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу

Мәтінтудыру

6.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу;

6.2.4.1 түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату;

6.3.1.3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау
9. Сөз тіркестері
Ұлттық мерекелер (көрісу мерекесі, Наурыз тойы, жиын-терін, төрт түлікке қатысты маусымдық мерекелер)

9.1 Сөз тіркесіне тән белгілер

9.2 Сөз тіркестерінің күрделі сөздерден айырмашылығы

9.3 Зат есім + сын есім

9.4 Сын есім + есім

9.5 Сан есім + есім

9.6 Зат есім + етістік

9.7 Сын есім + етістік

9.8 Сан есім + етістік

9.9 Есімдік + етістік

9.10 Тұрақты және еркін тіркестер

Мәтінтану

6.1.1.3 мәтін құрылымын анықтау;

6.1.1.4  мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау;

6.1.2.3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

6.2.1.3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру;

6.2.3.2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

6.3.1.4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау;

6.3.1.6 сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау

    Айтылым-жазылым нормалары 6.3.2.1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау

3) 7-сынып:

Лексикалық бөлім Әдеби тіл нормалары Білім алу әрекетінің түрлері Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары
1-тоқсан
1.     Үндестік заңы
«Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» (әдебиет пәніне байланысты және оқушы деңгейіне сай өлеңдер …)

1.1 Үндестік заңы. Буын үндестігі

1.2 Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар

1.3 Дыбыс үндестігі. Ықпалдың түрлері

1.4 Ілгерінді ықпал

1.5 Кейінді ықпал

1.6 Орфоэпия: сөздердің дұрыс дыбысталуы, айтылуы.

1.7 Жиі кездесетін орфоэпиялық қателер

1.8 Әуез. Тембр

1.9 Интонация

1.10 Кідіріс (пауза)

 

Мәтінтану

7.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу;

7.1.1.5  мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау;

7.1.2.1

көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру

Мәтінтудыру

7.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру;

7.2.3.1 публицистикалық стильге тән  ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру

Лексика-грамматикалық норма 7.3.1.4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары

7.3.2.1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу;

7.3.2.3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану

2. Мәтін және стиль
Қазақ халқының салт-дәстүрлері (қазақтың басты салттары, бүгінгі күні өзекті болып табылатын дәстүрдің қазақ тілінің функционалдық стильдеріндегі көрінісі)

2.1 Мәтіндегі негізгі ой/негізгі ақпарат

2.2 Мәтіндегі қосымша ақпарат

2.3 Жинақы мәтін

2.4 Мәтін стилі

2.5 Көркем әдебиет стиліне тән жанрлар

2.6 Публицистикалық стильге тән жанрлар

2.7 Іс-қағаздар стиліне тән жанрлар

2.8 Ғылыми стильге тән жанрлар

2.9 Ауызекі стиліне тән тілдік ерекшеліктер

2.10 Әр стильге тән тілдік ерекшеліктер

Мәтінтану

7.1.1.2  тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру;

7.1.2.2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

 7.2.1.2 бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру;

7.2.3.2 тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау;

7.3.1.5сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу
2-тоқсан
3. Сөз байланыстыру құралдары
Еліміздің кешегісі, бүгіні, ертеңі (елдің тарихы, бүгіні, болашағы туралы түрлі стильдегі мәтіндер)

3.1 Сөзді бастауға қатысты тілдік құралдар

3.2 Пікір мен ойды әрі қарай жалғастыру үшін пайдаланылатын тілдік құралдар

3.3 Афоризмдерді, нақыл сөздерді пайдаланып айту үшін қажетті тілдік құралдар

3.4 Ой мен пікірді салыстыру үшін пайдаланылатын байланыстырушы тілдік құралдар

3.5 Ой мен пікірді қорытындылау үшін пайдаланылатын тілдік құралдар

Мәтінтану

7.1.1.4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау;

7.1.2.3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

7.2.1.3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану;

7.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау;

7.3.1.5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану
4. Сөйлеу мәдениеті
Мәдениет – адамзат әлемінің айнасы (мәдениет пен өнер егіз, қазақ мәдениеті,қазақ өнері, сөйлеу мәдениеті)

4.1 Норма және әдеби тіл

4.2 Әдеби тіл және жергілікті тіл ерекшеліктері

4.3 Әдеби тіл және жаргон сөздер

4.4 Сөйлеу әдебі

4.5 Әдеби тіл және тіл мәдениеті

4.6 Сөздердің қолданылу өрісіне байланысты түрлері

4.7 Салт-дәстүрге қатысты пайдаланылатын лексика

4.8 Ұлттық дүниетанымға қатысты лексика

4.9 Мәдениет пен өнерге қатысты лексика

Мәтінтану

7.1.1.3  мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік);

7.1.2.1 көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру

Мәтінтудыру

7.2.3.1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру;

7.2.4.1 ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау;

7.3.1.5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу
3-тоқсан
5. Тілтанушы ғалым
Ұлт ұстазы – А.Байтұрсынұлы (А.Байтұрсынұлы еңбектері, А.Байтұрсынұлы туралы жазылған еңбектер, А.Байтұрсынұлының тіл туралы айтқандары)

5.1 А.Байтұрсынұлы және қазақ әліпбиі

5.2 А.Байтұрсынұлының әліппесі (төте жазу)

5.3 А.Байтұрсынұлының терминологияға қатысты ұстанымдары

5.4 А.Байтұрсынұлының «Әдебиет танытқыштағы» терминдері

5.5 А.Байтұрсынұлының  «Тіл -құралдағы» терминдері

5.6. Дыбыс жүйесі

5.7. Сөз жүйесі

5.8. Сөйлем жүйесі

 

Мәтінтану

7.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу;

7.1.2.2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

7.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру;

7.2.1.2 бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма 7.3.1.4 үндестік заңының тілдік қасиетін тану арқылы фонологиялық талдау жасау
6. Сын есім
Көркем әдебиет стилі (ауызекі сөйлеу стилі мен көркем әдебиет стилінің айырмашылығы көрсетілген мәтіндер, көркем әдебиет стилінің түрлі жанрдағы үлгілері)

6.1 Сын есімнің лексика-семантикалық топтары: Заттың көлемін, қасиетін сипаттайтын сөздер

6.2 Күрделі сын есімдер

6.3 Негізгі және туынды сын есімдер

6.4 Есім сөздерден сын есім тудыратын жұрақтар

6.5 Қатыстық сын есім: -лы, -лі, -ды, -ты, -ты, -ті жұрнақтары арқылы жасалуы (түс атауы, сапаны білдіру)

6.6 Қатыстық сын есім: -сыз, -сіз жұрнақтары арқылы жасалуы

6.7 Етістіктен сын есім тудыратын жұрнақтар

6.8 Сын есімнің мағыналық түрлері

6.9 Сын есімнің шырайлары

6.10 Күрделі сын есімдердің жиі қолданылатын түрлері

Мәтінтану

7.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру;

7.1.2.3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

7.2.1.3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану;

7.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау;

7.3.1.4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану
7. Етістік
Әлеуметтік теңсіздік (байлық пен кедейлік, қазақтың кешегі және бүгінгі байлары, Қазақстандағы әлеуметтік топтар)

7.1 Етістіктің шақтары

7.2 Осы шақ: нақ осы шақ

7.3 Ауыспалы осы шақ

7.4 Келер шақ: мақсатты келер шақ

7.5 Болжалды келер шақ

7.6 Ауыспалы келер шақ

7.7 Өткен шақ

7.8 Жедел өткен шақ

7.9  Бұрынғы өткен шақ

7.10 Ауыспалы өткен шақ

7.11 Шақ түрлерінің стильдерде қолданылу ерекшеліктері

Мәтінтану

7.1.1.3 мәтіннің қарым-қатынас формасынажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік);

7.1.2.1 көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру

Мәтінтудыру

7.2.3.1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру;

7.2.4.1 ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану;

7.3.1.3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау

4-тоқсан
8. Синтаксис
«Еңбек – бәрін жеңбек» (еңбек тақырыбындағы функционалдық стильдердегі мәтіндер)

8.1 Сөйлем мүшелері

8.2 Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері

8.3 Бастауыш

8.4 Баяндауыш

8.5 Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша

8.6 Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері

8.7 Толықтауыш

8.8 Анықтауыш

8.9 Пысықтауыш

 

Мәтінтану

7.1.1.4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау;

7.1.2.2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

7.2.1.1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру;

7.2.1.3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау;

7.3.1.6 сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу
9. Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтары. Атауыш және көмекші сөздер
Қазақ тіліндегі қаратпалар (еркелету, құрметтеу мәніндегі қаратпалар, жас ерекшелігіне байланысты атаулар)

9.1 Рең мәнді тудырушы жұрнақтар

9.2 Еркелету мәнді жұрнақтар

9.3 Құрметтеу мәнді жұрнақтар

9.4 Кішірейту мәнді жұрнақтар

9.5 Атауыш сөздер

9.6 Көмекші сөздер

Мәтінтану

7.1.1.5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау;

7.1.2.3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

7.2.1.3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану;

7.2.3.2 тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу

Лексика-грамматикалық норма

7.3.1.1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату;

7.3.1.5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 7.3.2.2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу

3) 8-сынып:

 

Лексикалық бөлім Әдеби тіл нормалары Білім алу әрекетінің түрлері Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары
1-тоқсан
1. Фонетика
«Тілге жеңіл, құлаққа жылы тиіп…» («Әдебиет танытқыш» еңбегімен жұмыс)

1.1 Қазақ фонетикасы

1.2 Дауысты дыбыстар

1.3 Кірме әріптердің дыбыс мәні

1.4 Құранды дауысты дыбыстар

1.5 Дауыссыз дыбыстар

1.6 Дауыссыз дыбыстардың жіктелімі

1.7 Қазақ тілі дыбыстарының түрленімі

1.8 Қазақ тілі дыбыстарының естілімі

1.9 Фонологиялық талдау үлгісі

Мәтінтану

8.1.1.1 оқылым стратегияла рын қолданып, талдап оқу;

8.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру;

8.1.2.1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу

Мәтінтудыру

8.2.1.1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу;

8.2.1.2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу
Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі
2. Сөз мағынасы
Қазақтың айтыс өнері (түрлі тақырыптардағы кешегі, бүгінгі айтыс үлгілері)

2.1 Омонимдердің жасалу жолдары

2.2 Омонимдердің түрлері

2.3 Синонимдер және олардың жасалу жолдары

2.4 Синонимдердің түрлері

2.5 Антонимдер және олардың грамматикалық сипаты

2.6 Антонимдердің түрлері

2.7 Табу, түрлері

2.8 Эвфемизмдер: жасалу жолдары

2.9 Фразеологизмдер

2.10 Мақал-мәтелдер

Мәтінтану

8.1.1.3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау;

8.1.2.2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

8.2.1.3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау;

8.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау
2-тоқсан
3. Ұлттық этикет
«Жақсы сөз жан семіртеді» (ӘТН-де берілген тақырыптарға байланысты  диалог, монолог түріндегі мәтіндер)

3.1 Сәлемдесу этикеті

3.2 Қаратпа сөздерді қолданудың этикеті

3.3 Рұқсат сұрау этикеті

3.4 Алғыс айту этикеті

3.5 Құттықтау үлгілері

3.6 Өтініш айту этикеті

3.7 Танысуэтикеті

3.8 Қоштасу этикеті

Мәтінтану

8.1.1.4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау;

8.1.2.3 ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

8.2.3.1 публицистикалық стильге тәнерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру;

8.2.4.1 берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау
4. Қимылдың өту сипаты
Алғашқы махаббат (Қожа мен Жанардың балалық махаббаты, халық ауыз әдебиетіндегі махаббат үлгілері)

4.1 Қимылдың қайталануы

4.2 Қимылдың тез, бірден жасалуы

4.3 Қимылдың күтпеген жерден, кенеттен болуы

4.4 Қимылдың ықылассыз, ынтасыз жасалуы

4.5 Қимылдың созылыңқы тәсілі

4.6 Көмекші етістіктер

4.7 Еді, екен көмекші етістіктерінің қолданысы

4.8 Отыр, тұр, жатыр, жүр етістіктерінің көмекші естістік формасында қолданылуы

Мәтінтану

8.1.1.5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау;

8.1.2.1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу

Мәтінтудыру

8.2.1.1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу;

8.2.3.2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу
Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі
3-тоқсан
5. Еліктеу және оқшау сөздер
Ауызекі сөйлеу стилі (ӘТН-де көрсетілген тілдік құралдары бар ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер)

5.1 Еліктеу сөздердің түрлері. Еліктеуіш сөздер

5.2 Бейнелеуіш сөздер

5.3 Еліктеу сөздердің емлесі

5.4 Оқшау сөздер: одағай

5.5 Одағайдың түрлері: көңіл-күй одағайлары

5.6 Жекіру және шақыру одағайлары

5.7 Одағайдың емлесі

5.8. Қаратпа сөздер

5.9  Қаратпа сөздің емлесі

5.10 Қыстырма сөздер

5.11 Қыстырма сөздердің емлесі

5.12  Абай туындыларындағы оқшау сөздер

Мәтінтану

8.1.1.1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу;

8.1.2.2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

8.2.1.2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру;

8.2.1.3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау

Лексика-грамматикалық норма

8.3.1.1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату;

8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу
6. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері
Ұлы дала өркениеті (кәсібі, тұрмысы, мемлекеттік құрылымы, қорғану тәсілдері)

6.1 Сөйлемнің бірыңғай мүшелері

6.2 Зат есімнен болған бірыңғай мүшелердің қызметі

6.3 Етістіктен болған бірыңғай мүшелердің қызметі

6.4 Сын есімнен болған бірыңғай мүшелердің қызметі

6.5 Сан есімнен болған бірыңғай мүшелердің қызметі

6.6 Сөйлемнің үйірлі мүшелері

6.7 Айқындауыш мүшелер

Мәтінтану

8.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру;

8.1.2.3 ресми іс-қағазда стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

8.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу;

8.2.3.1 публицистикалық стильге тән  ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру

Лексика-грамматикалық норма

8.3.1.2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану;

8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу
8. Жазу нормалары
Өркениет көрсеткіші – жазу (жазудың тарихы, бүгінгі латын әліпбиіне дейінгі қазақ жазуының тарихына қатысты мәтіндер)

7.1 Орфографиялық сөздіктер

7.2 Орфографиясы қиын сөздер

7.3 Жиі кездесетін орфографиялық қателер

7.4 Орфографиялық принциптер

7.5. Фонетикалық принцип

7.6 Морфологиялық принцип

7.7 Тарихи-дәстүрлі принцип

Мәтінтану

8.1.1.3тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау;

8.1.2.1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу

Мәтінтудыру

8.2.3.2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру;

8.2.4.1 берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау

Лексика-грамматикалық норма

8.3.1.3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау;

8.3.1.4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу

Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі
4-тоқсан
8. Сөз таптарының сөйлемдегі қызметі
Саяхат және туризм (түрлі стильдегі және жанрлардағы көрсетілген тақырыпқа қатысты мәтіндер)

8.1 Зат есімнің сөйлемдегі қызметі

8.2 Сын есімнің сөйлемдегі қызметі

8.3 Сан есімнің сөйлемдегі қызметі

8.4 Етістіктің сөйлемдегі қызметі

8.5 Есімшенің сөйлемдегі қызметі

8.6 Көсемшенің сөйлемдегі қызметі

8.7 Есімдіктің сөйлемдегі қызметі

8.8 Үстеудің сөйлемдегі қызметі

8.9 Еліктеу сөздердің сөйлемдегі қызметі

8.10 Сөйлем мүшесі бола алмайтын сөз таптары

Мәтінтану

8.1.1.4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау;

8.1.2.2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу

Мәтінтудыру

8.2.1.1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу;

8.2.1.2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану
Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау
9. Сөздердің байланысу тәсілдері мен түрлері
Алаш арыстары (А.Байтұрсынұлынан бастап, тілге қатысты еңбектері бар  тұлғалар туралы мәтіндер)

9.1 Сөздердің байланысу тәсілдері

9.2 Есімді және  етістікті сөз тіркестері

9.3 Сөздердің байланысу түрлері

9.4 Қиысу (сөйлемге тән)

9.5 Жанасу (сөйлемге тән)

9.6 Матасу

9.7 Қабысу

9.8 Меңгеру

9.9 Қабыса байланысқан етістікті сөз тіркестері

9.10 Матаса және меңгеріле байланысқан есімді сөз тіркестері

 

Мәтінтану

8.1.1.5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау;

8.1.2.3 ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау

Мәтінтудыру

8.2.1.3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау;

8.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма 8.3.1.6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары 8.3.2.3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау

5) 9-сынып:

 

Лексикалық бөлім Әдеби тіл нормалары Білім алу әрекетінің түрлері Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары
1-тоқсан
1. Ұғым
«Сөздің түбін сөз табар» (жеке сөздердің мағынасын ашу, мәдени код, мәдени лексика, аялық білім)

1.1 Ұғымдық мағына

1.2 Сөздік мағына

1.3 Тілдік мағына

1.4 Лексикалық мағынаның құрамдас бөліктері

1.5 Сөз. Сөзге тән белгілер. Сөздің қызметі

1.6 Сөз варианттары

1.7 Сөз мағынасының кеңеюі

1.8 Сөз мағынасының тарылуы

1.9 Сөз мағынасының ауысуы

1.10 Сөздің лексикалық мағынасының түрлері (типтері)

Мәтінтану

9.1.1.1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу;

9.1.1.2  тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру;

9.1.2.1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру

Мәтінтудыру

9.2.1.1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру;

9.2.1.2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде пайымдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма

9.3.1.2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату;

9.3.1.5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары

9.3.2.1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;

9.3.2.3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру

2. Синтаксистік қатынастар
«Бақыт деген – сенің бала күндерің»(бақыт жайлы пәлсапалық ойлардан бастап, М.Мақатаев өлеңдеріне дейін …)

2.1. Анықтауыштық қатынас

2.2 Толықтауыштың қатынас

2.3 Пысықтауыштық қатынас

2.4 Мезгілдік қатынастың берілуі

2.5 Қазақ тіліндегі кеңістіктік қатынастың берілуі

Мәтінтану

9.1.1.3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық);

9.1.2.2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату

Мәтінтудыру

9.2.1.3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру;

9.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма

9.3.1.3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау;

9.3.1.4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу

2-тоқсан
3. Шешен сөйлеу
 «Сөйлей-сөйлей шешен боларсың» (кешегі және бүгінгі шешендік сөз үлгілері)

3.1 Шешендік сөз табиғаты

3.2 Шешендік сөзге қойылатын талаптар

3.3 Шешендік сөздің көріктеуіш құралдары

3.4 Шешеннің өзін ұстау әдебі мен мәдениеті

3.5 Пікірталас.

3.6 Пікірталас мәдениеті

3.7 Пікірталас түрлері

3.8 Көсемсөзге қойлатын талаптар

 

Мәтінтану

9.1.1.4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау;

9.1.2.3. ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану

Мәтінтудыру

9.2.3.1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру;

9.2.3.2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу

Лексика-грамматикалық норма 9.3.1.5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары 9.3.2.3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру
4. Сөйлем түрлері
«Дос – ажарың, жолдас – базарың» (достықтың үлгілері, деңгейі, М. Шахановтың «Достық өлкесінің заңы» өлеңі, халық ауыз әдебиетіндегі достық үлгілері)

4.1 Сөйлемнің құрылысына қарай түрлері

4.2 Жай сөйлем

4.3 Жалаң және жайылма сөйлем

4.4 Жақты және жақсыз сөйлем

4.5 Болымды және болымсыз сөйлем

4.6 Есімді және етістікті сөйлем

4.7 Толымды және толымсыз сөйлем

4.8 Атаулы сөйлем

4.9 Қазақ сөйлемдерінің жіктелуі

4.10 Жай сөйлем емлесі

4.11 Сөйлем соңында қабаттаса келетін тыныс белгілер

Мәтінтану

9.1.1.5  проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту;

9.1.2.1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру

Мәтінтудыру 9.2.1.1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; 9.2.4.1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау
Лексика-грамматикалық норма 9.3.1.6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді  синтаксистік талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары 9.3.2.2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу
3-тоқсан
5. Жай сөйлем синтаксисі
Ресми іс-қағаздар стилі (өтініш, түсініктеме, қолхат, хабарлау …)

5.1 Жалаң, жайылма сөйлемдердің құрылымдық-семантикалық ерекшеліктері

5.2 Екі құрамды жалаң сөйлем

5.3 Екі негізді жайылма сөйлемдер

5.4 Екі толықтауышы бар екі құрамды сөйлем

5.5 Бастауыштың берілуі. Бастауыштың сөз тіркесі арқылы берілуі. Баяндауыштың бастауышпен қиысуы

5.6 Баяндауыштың берілуі. Етістік баяндауыш.

5.7 Етістікті күрделі баяндауыш

5.8 Етістікті күрделі баяндауыш құрамында көмекшілік қызмет атқаратын етістіктер

5.9 Есімді күрделі баяндауыш

5.10 Құрама баяндауыштың есім бөлігі

Мәтінтану

9.1.1.1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу;

9.1.2.2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату

Мәтінтудыру

9.2.1.2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде пайымдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру;

9.2.1.3 сөздің композициясын,  сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру

Лексика-грамматикалық норма

9.3.1.1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату;

9.3.1.3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары

9.3.2.1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;

9.3.2.3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру

6. Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары
Қазақ тілінің бүгінгі ахуалы  (тіл саясаты әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу, қазақ тіліне қатысты заңдар…)

6.1 Салалас құрмалас сөйлем

6.2 Сабақтас құрамалас сөйлем

6.3 Құрмаластың көпқұрамды түрлері. Көпқұрамды салалас құрмалас сөйлемдер

6.4. Көпбағыныңқылы сабақтастар

6.5 Аралас құрмалас сөйлем

Мәтінтану

9.1.1.2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру;

9.1.1.3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық);

9.1.2.3. ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану

Мәтінтудыру

9.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу;

9.2.3.1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру

Лексика-грамматикалық норма

9.3.1.5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау;

9.3.1.6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау

Айтылым-жазылым нормалары 9.3.2.2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу
7. Құрмалас сөйлемнің түрлері
«Мен қазақ қыздарына қайран қалам» (кешегі және бүгінгі қазақ қыздары, гендерлік саясат, ұлттық тәрбие, қызға қырық үйден тыю)

7.1 Қарсылықты білдіретін

құрмалас сөйлемдер

7.2 Мезгілді білдіретін құрмалас

сөйлемдер

7.3 Себепті білдіретін құрмалас

сөйлемдер

7.4 Мақсатты білдіретін құрмалас

сөйлемдер

7.5 Шартты білдіретін құрмалас

сөйлемдер

Мәтінтану

9.1.1.4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау;

9.1.2.1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру

Мәтінтудыру

9.2.3.2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу;

9.2.4.1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау

Лексика-грамматикалық норма 9.3.1.6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау
Айтылым-жазылым нормалары

9.3.2.1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;

9.3.2.3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру

4-тоқсан
8. Сөйлем талдау
Кәсіпкерліктің бастаулары (кәсіп ашудың негіздері, нарықтық қатынас, мемлекеттік және мемлекеттік емес кәсіпорындар)

8.1 Сөйлем талдаудың мақсаты

8.2 Фонетикалық/ фонологиялық талдау

8.3Лексикалық талдау

8.4 Сөзжасамдық/ морфологиялық талдау

8.5 Синтаксистік талдау

8.6 Сатылай-кешенді талдау

Мәтінтану

9.1.1.5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту;

9.1.2.2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату

Мәтінтудыру

9.2.1.1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру;

9.2.1.2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде пайымдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру

Лексика-грамматикалық норма

9.3.1.3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау;

9.3.1.6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау

9. Пунктуация
«Мен жастарға сенемін» (қазақ елінің тарихындағы еңбегі елге үлгі болған жастар)

9.1 Сөйлем соңында келетін тыныс белгілер. Нүкте

9.2 Сұрақ белгісі

9.3 Леп белгісі

9.4 Сөйлемнің ішінде келетін тыныс белгілер. Нүктелі үтір

9.5 Үтір

9.6 Сызықша (дефис)

9.7 Қос нүкте және жақша

9.8 Қабаттаса қойылатын тыныс белгілер

9.9 Түрлі позицияда келетін тыныс белгілер. Көп нүкте

9.10 Сызықша (тире)

9.11 Тырнақша

Мәтінтану

9.1.1.3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық;

9.1.2.3. ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану

Мәтінтудыру

9.2.1.3 сөздің композициясын,  сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру;

9.2.2.1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу

Лексика-грамматикалық норма 9.3.1.4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу
Айтылым-жазылым нормалары 9.3.2.2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу

 

Меню